Z sondażu przeprowadzonego przez ekspertów Zespołu Retoryki i Komunikacji Publicznej Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN wynika, iż Polacy wysoko oceniają swoją sprawność językową. I chociaż język polski uważamy za jeden z najtrudniejszych języków świata, to z jego znajomości wystawiamy sobie najczęściej czwórkę lub piątkę. Co ciekawe, w ocenie tej ,,skromniejsi’’ są mężczyźni, którzy albo czasami ,,przegrywają’’ walkę z polską koniugacją czy deklinacją (że o ortografii nie wspomnę), albo mają niższe od kobiet mniemanie o własnych umiejętnościach.
Na dodatek, co trzeci z uczestników badania, przeprowadzonego w styczniu tego roku, uważa, że rozmowy o języku polskim mogą być źródłem konfliktów. Wyraźnie widać to u osób w przedziale wiekowym 18-24 lata, którym bardziej zależy na używaniu feminatywów oraz wyrażeń neutralnych. Najczęściej kłócimy się z członkami rodziny lub znajomymi; częściej w małych miasteczkach, niż w dużych miastach. W tych drugich prawie połowa mieszkańców zaakceptuje używaną w mediach formę marszałkini, podczas gdy w średnim mieście tylko 29%.A propos feminatywów, już w 1904 roku w Poradniku Językowym można było spotkać wiele takich form: doktorka, kierowczyni, architektka, członkini, docentka, posełkini, żołnierka itp. Jednak to same kobiety, panie lekarki, wystosowały pismo, że nie chcą być nazywane lekarkami, tylko wolą męską formę tego słowa. Osobiście, też wolę mówić o sobie, że jestem nauczycielem, niż nauczycielką.
Szukając informacji językowych najczęściej korzystamy z nowych technologii. I nie ma w tym nic dziwnego ani złego. Jest wiele dobrych stron internetowych poświęconych kwestiom poprawności językowej. Możemy również, siedząc wygodnie przed ekranem komputera i popijając ciepłą herbatę, posłuchać wykładów cenionych językoznawcówalbo uczestniczyć w debacie na temat języka polskiego, w której, znani z ogromnej wiedzy i poczucia humoru, profesorowie Miodek i Bralczyk tłumaczą zawiłości, a także subtelności naszego języka. I już wiemy, że wszystkie formy wyrazów: pedagodzy, pedagogowie, psycholodzy, psychologowie, inżynierzy, inżynierowie czy pracowniczki, pracownice są poprawne, a o wyborze którejś z nich może zadecydować również kryterium estetyczne. Ładniej brzmią słowa pedagodzyi inżynierowie, a bardziej dowartościowujenazwa pracownice. Tak naprawdę duże znaczenie odgrywa społeczny uzus językowy, który w większości przypadków rozwija się kilkadziesiąt, a czasem dużo więcej lat, podczas gdy w sformułowaniach: w Ukrainie, na Ukrainie (obie formy poprawne) przyjął się ,,z dnia na dzień’’.
Bardziej niepokoi,przywołanych przeze mnie Profesorów, ,,postępująca anglicyzacja’’ języka polskiego. Nie udało się polszczyźnie ,,wejść’’ do literatury naukowej. Coraz częściej mówi się o tym, aby językiem konferencji naukowych, referatów czy prac magisterskich był język angielski. Język polski kojarzy się nam znacznie częściej z tradycją niż z nowoczesnością.Anglojęzyczne terminy ,,zalewają nas’’ ze wszystkich stron: level, event, cringe, design, lajk, research, smartphone, team, show, cover, influencer, brunch, webinaritd., itd.
A gdzie możemy usłyszeć ładny język polski? Według ankietowanych, w teatrze i w radiu. Kolejne miejsca zajmują dom rodzinny oraz telewizja. Szkoły i uczelnie są wymienione dopiero na piątym miejscu, co może trochę niepokoić, aczkolwiek (słowo, które wg. Prof. Miodka przeżywa teraz renesans)za tymi instytucjami uplasowały się jeszcze urzędy oraz kościół.
Prawie 1/5 badanych uznała, że nigdzie nie słyszy pięknej polszczyzny. Czy powodem takiego stanu rzeczy jest ludzka przekora, czy możedoświadczenie życiowe, które pokazuje, że często mówimy, chociaż nie mamy nic do powiedzenia, a na dodatek nie przywiązujemy tak dużej wagi do sposobu wypowiadania się, bo przecież żyjemy w kulturze obrazu…
Janusz Korczak w powieści pt. ,,Dziecko salonu’’ napisał: ,,Język smuci się, choruje, gdy ludzie źle nim mówią’’, dlatego bądźmy obrońcami poprawnej polszczyzny nie tylko od święta.
Iwona Krzysztof– doradca metodyczny z języka polskiego
Żródła: https://rjp.pan.pl/images/stories/sonda%C5%BC_dzie%C5%84_j%C4%99zyka_ojczystego.pdf